Turp, Türkiye'de bütün yıl boyunca yetiştirilebilen ve her ortama rahatlıkla uyum sağlayan bir bitki türü. Tadı ve kendine has kokusu ile salatalarda garnitür olarak kullanılan ya da iştah açıcı olarak yenen turpun bazı ülkelerde yemeği de yapılıyor.
Turp, yüksek miktarda C vitamini ve sülfür içeriyor. Turp, halk arasında bademcik iltihaplarının tedavisinde idrar söktürücü olarak da kullanılır. Bronşit, safra kesesi iltihabı ve öksürük gibi durumlarda da turp yararlıdır.
Türkiye'de 3 çeşit turp üretiliyor: Fındık turpu, kestane turpu ve bayır turpu.
FINDIK TURPU
Yuvarlak, basık-yuvarlak, uzun-yuvarlak ve uzun-silindirik şekillerde olur. Tane ağırlığı 5 ila 40 gram arasında değişir. Kabuğunun rengi kırmızı-beyaz arasıdır. Diğer turp türlerine oranla daha erken olgunlaşır.
KESTANE TURPU
Yuvarlak veya uzun-yuvarlak şekillidir. Tane ağırlığı 150 gramdan başlar bir kiloya kadar çıkabilir. Dış kabuğu beyaz veya sarımsı renktedir.
BAYIR TURPU
Yuvarlak ya da uzun-yuvarlak şeklinde gelişir. Bayır turpunun dış kabukları koyu siyah veya koyu kahverengi olur. Bu çeşit turplar büyüklüğü ile dikkat çeker. En küçüğü 200 gramdan başlar iki kiloya kadar çıkar.
BİTKİNİN YAPISAL ÖZELLİKLERİ
Kazık köklü bir bitki türü olan turp, kök ve toprak yapısına göre 10 ila 50 cm derinliğe inebilir. Bazı türlerinin üzerinde saçak kökler bulunur. Ancak saçak köklü turpların pazar değeri düşüktür. Bitkinin iç kısımlarında genç yapraklar, dışa doğru ise yaşlı yapraklar yer alır. Bitkinin yaprakları tüylü ve kabarcıklı şekildedir.
İKLİM İSTEĞİ
Turp, iklim bakımından serin ve ılıman havaları sever. Sıcak ortamlarda bitki üzerindeki yaprak sayısı artar. Yüksek hava sıcaklığı ve uzun gün şartları, turp bitkisini olumsuz şekilde etkiler. Turp, 7-12 saat uzunluğundaki günlerde daha kolay büyür.
TOPRAK ŞARTLARI
Turp bitkisi, toprak şartları bakımından çok seçicidir ve hafif bünyeli topraklarda yetişir. Ağır topraklar, bitkinin geç olgunlaşmasına ve çatlamasanı yol açar. Fındık turpu, tınlı-kumlu toprakdan hoşlanır. Bayır ve kestane turpuna ise tınlı-killi topraklar daha uygundur.
EKİM YÖNTEMİ
Turp bitkisi, tava ya da masura şeklinde yetiştirilir. Tava şeklindeki ekimde tohumlar toprağa serpme şekilde atılır. Masura ekimlerde ise tohumlar, masuraların boyun noktasına atılır. Makine ile de ekim yapmak mümkündür. Geniş alanlara ekim yapmak, tohumun ekim derinliğine ve sıklığına özen göstermek verim artışı için büyük önem taşır.
SULAMA VE ÇAPALAMA İŞLEMİ
Ekimin ardından bitkinin gelişim durumuna göre sulama ve çapalama gerekebilir. Geniş alanlarda yapılan ekimde yağmur yeterli olur. Ancak aşırı yağmur ya da aşırı sulama bitkiye zarar verir. Bitkinin yapraklarında çıkan zararlı otları temizlemek için 2 kez çapalama yapmak gerekir.
GÜBRELEME İŞLEMLERİ
Turp tarımında daha çok mineral gübre kullanılır. Organik gübreler, bitkinin yapraklarını büyütür, bu da turp kısmının küçük kalmasına yol açar. Toprak özelliklerine göre gübre miktarı değişir. Ancak kabaca dekar başına 6 kilogram azot, 4 kilogram fosfor ve 9 kilogram potasyum verilmesi önerilir.
TURP HASADI
Turp hızlı büyüyen bir bitkidir. Hasat zamanı, çeşitlerine göre değişir. Birçok kez hasat edilerek demet ya da dökme şekilde satılır. Eğer hasat zamanı geciktirilirse bitki koflaşır ve pazar değerini yitirir. ulusaltarim